Święto Chrztu Pańskiego

Kluczowe znaczenie chrztu dla wierzących w Chrystusa

Chrzest jest jednym z siedmiu sakramentów, które Chrystus zostawił Kościołowi w celu przymnożenia łask wierzącym w Niego. Ochrzczony zyskuje odpuszczenie grzechu pierworodnego i wszystkich grzechów osobistych, narodzenie do nowego życia, przez które człowiek staje się przybranym synem Ojca, członkiem Chrystusa, świątynią Ducha Świętego (KKK 1279). Sakrament chrztu świętego jest początkiem chrześcijańskiej drogi życia i włączenia we wspólnotę Kościoła. Sobór Watykański II stwierdza: Celem sakramentów jest uświęcenie człowieka, budowanie mistycznego Ciała Chrystusa (czyli Kościoła), a wreszcie oddawanie czci Bogu.

 

Pięć skutków Chrztu Świętego

Katechizm Kościoła Katolickiego, zgodnie z duchem posoborowej teologii, wskazuje na 5 zasadniczych skutków sakramentu chrztu., dzięki którym staje się on wydarzeniem misteryjnym, wprowadzającym człowieka w chrześcijańską nowość życia.

  1. Uwolnienie od grzechu pierworodnego 
  2. Synostwo Boże
  3. Wszczepienie w Chrystusa
  4. Wszczepienie w Kościół święty
  5. Udział w posłannictwie Chrystusa i Kościoła

 

Symbole chrztu świętego

  1. Woda chrzcielna (święcona),

Woda chrzcielna (święcona) jako symbol życia i śmierci jest najważniejszym atrybutem sakramentu chrztu. Samo polanie głowy (forma dominująca w Kościele katolickim) lub zanurzenia w niej osoby chrzczonej (forma dominująca w Kościele prawosławnym) jest najważniejszym, kulminacyjnym momentem obrzędu. Poprzez wodę zostaje symbolicznie przekazana moc Ducha Świętego, a osoba chrzczona staje się duchowym dzieckiem Boga.

  1. Znak krzyża.

Znak krzyża jest symbolicznym, ale też mającym głęboki wymiar duchowy znakiem wyrażającym wiarę w Jezusa, Jego zmartwychwstanie, oczekiwanie na ponowne przyjście i zbawienie poprzez krzyż, na którym umarł. Gest ten jest potwierdzeniem świadomej relacji z Bogiem i wyrazem wiary w misterium Trójcy Świętej – najważniejszej istoty wiary wszystkich chrześcijan.

  1. Krzyżmo,

Krzyżmo to mieszanina oliwy i balsamu. Namaszczenie olejem krzyżma podczas chrztu symbolizuje uzdrowienie, dar Ducha Świętego, jest także znakiem radości i obfitości. W Kościele katolickim po symbolicznym ochrzczeniu kapłan namaszcza czoło osoby chrzczonej olejem krzyżma świętego i wypowiada słowa: „Bóg wszechmogący, Ojciec, naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który uwolnił cię od grzechu i odrodził z wody i Ducha Świętego, On sam namaszcza cię krzyżmem zbawienia, abyś włączony(a) do ludu Bożego, wytrwał(a) w jedności z Chrystusem Kapłanem, Prorokiem i Królem na życie wieczne”.

  1. Świeca chrzcielna,

Świeca chrzcielna jest odpalana od Paschału, który symbolizuje obecność Jezusa wśród wiernych. Osoba ochrzczona, której świeca została odpalona, jest symbolicznie oświecona przez Chrystusa, a także wzniecona w niej została miłość do i na wzór Chrystusa. Jest to również symboliczna przepowiednia zjednoczenia się ze światłością świata w wieczności. Światło świecy chrzcielnej pomaga kroczyć wśród ciemności i wskazuje odpowiednią, zgodną z wiarą, ścieżkę.

  1. Szatka (biała szata).

Szatka zostaje nałożona na osobę chrzczoną już po obrzędzie namaszczenia olejem krzyżma świętego. Nadanie imienia oraz nałożenie szatki do chrztu jest symbolicznym, metaforycznym przyobleczeniem się w Chrystusa. Biel szaty symbolizuje także czystość, niewinność oraz moc łaski uświęcającej, czyli moc do pokonywania pokus Złego. Zwyczaj ten wywodzi się od tradycji pierwszych chrześcijan – chrzczeni przyoblekali białe szaty na znak nawrócenia i przez tydzień w nich chodzili.

Bycie rodzicem chrzestnym

Zgodnie z chrześcijańską tradycją, przyjmujący chrzest powinien mieć, jeśli to możliwe, chrzestnego. Jego zadaniem jest, w wypadku chrztu osoby dorosłej, towarzyszenie w dochodzeniu do wiary i poznawaniu życia chrześcijańskiego; a w przypadku chrztu dziecka ma on wraz z rodzicami przedstawić dziecko do chrztu i pomagać w jego wychowaniu religijnym, tak, by prowadziło życie prawdziwie chrześcijańskie.
Chrzestnym nie może więc być każdy. Więcej, Kościół stawia osobom, które maja być chrzestnymi bardzo konkretne wymagania.

Chrzestnym może być ten, kto:                                                                                                     

  1.  został wyznaczony przez przyjmującego chrzest albo przez jego rodziców /opiekunów/;
  2. jest katolikiem;
  3. ma wymagane kwalifikacje i chce pełnić to zadanie;
  4. jest wystarczająco dojrzały do pełnienia tego zadania, to znaczy ukończył szesnaście lat;
  5. przyjął trzy sakramenty wtajemniczenia: chrzest, bierzmowanie i Eucharystię;
  6. prowadzi życie zgodne z wiarą i zadaniami jakie ma pełnić;
  7. prawo nie zabrania mu pełnienia zadań chrzestnego (tzn. jest wolny od jakiejkolwiek kary kanonicznej);
  8. nie jest ojcem ani matką dziecka /osoby przyjmującej chrzest/.

 

Chrzest św. udzielany w sytuacji zagrożenia życia

  1. CHRZEST CHOREGO DZIECKA W SZPITALU Z UDZIAŁEM KAPŁANA
    1. Do udzielenia pełnego chrztu dziecku przebywającemu w szpitalu wystarczy prośba jednego z rodziców lub prawnych opiekunów.
      2. Jeśli jest to możliwe, powinni być obecni rodzice chrzestni, a przynajmniej jedno z nich. Wymagane jest zaświadczenie z parafii, że mogą być chrzestnymi. Inne kwestie i wątpliwości wyjaśniane są w osobistej rozmowie z kapelanem szpitala.
      3. Potrzebne dokumenty (nie są bezwzględnie konieczne w zagrożeniu życia dziecka):
      • Akt urodzenia dziecka, jeśli jest ono już zgłoszone do USC.
      • Dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość.
      4. W dniu chrztu:
      Spisywany jest akt chrztu w kancelarii Kapelana (pokój przy Kaplicy szpitala) z udziałem jednego z rodziców lub obojga oraz chrzestnych. Następnie chrzest udzielany jest dziecku w oddziale szpitalnym lub w kaplicy szpitala (w zależności od stanu zdrowia dziecka i pozwolenia lekarza).
      5. Sakramentu chrztu nie powtarza się i nie wpisuje do księgi ochrzczonych w parafii, gdyż jest on odnotowany w dokumentach Kapelanii szpitala. Rodzice otrzymują skrócony odpis aktu chrztu św.
  2. CHRZEST W ZAGROŻENIU ŻYCIA DZIECKA BEZ UDZIAŁU KAPŁANA

W przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia dziecka i zagrożenia życia należy niezwłocznie je ochrzcić. Może to uczynić każda osoba, jeśli ma taką intencję. Należy wówczas: niewielką ilością czystej, bieżącej wody polać nieowłosioną skórę główki dziecka i wypowiedzieć słowa:
(np. Józefie lub Anno)
JA CIEBIE CHRZCZĘ W IMIĘ OJCA I SYNA I DUCHA ŚWIĘTEGO.
Chrzest ten powinien być dopełniony przez Kapelana szpitala i odnotwany Księdze Ochrzczonych Kapelanii Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie.

 

Cykl katechez o Kościele

ks. Edward Staniek

 

WYŁĄCZENIE Z KOŚCIOŁA CZY

WŁASNA REZYGNACJIA – APOSTAZJA

 

O przynależności do Kościoła decydują dwa elementy: wiara człowieka — jest to rzeczywistość wewnętrzna, której nie potrafimy w żaden sposób skontrolować — oraz chrzest, akt zewnętrzny, który może być kontrolowany, dostrzegany przez całą wspólnotę. Przy chrzcie św. następuje wpisanie do ksiąg, które prowadzi Kościół jako społeczność zorganizowana.

  1. Na pewno sam wyłącza się z Kościoła ten, kto traci wiarę, ale tego instytucja nie potrafi sprawdzić. O tym, że ktoś traci wiarę, wie tylko on i Bóg. Może więc dalej spełniać szereg praktyk religijnych i od strony zewnętrznej do Kościoła należy. Bywa i tak, że ktoś sam dobrowolnie zgłosi się do parafii, w której był ochrzczony, i żąda wypisania z księgi metrykalnej, twierdząc, że występuje z Kościoła. Społeczność Kościoła może wyłączyć ze swego grona pewnych wiernych. Dokonuje się to przez tak zwaną ekskomunikę. Zawsze taki akt jest podyktowany dobrem Kościoła, dobrem wspólnoty i dobrem ekskomunikowanego
  2. . Wyłączenie z Kościoła dokonuje się, gdy ktoś przechodzi do obozu wrogiego Kościołowi, oficjalnie występuje przeciwko Bogu i Kościołowi. Ekskomunice podlegają również ci, którzy doprowadzają do podziału Kościoła, a więc tak zwani schizmatycy. Są wierzącymi, nawet chcą tworzyć własny kościół, ale zrywają z Kościołem Rzymsko-Katolickim. Zerwali z Rzymem, pobudowali własne ośrodki religijne i przez taką postawę popadali w ekskomunikę.
  3. Trzecia grupa ekskomunikowanych to heretycy, ludzie, którzy głoszą poglądy nie dające się pogodzić z nauką Objawioną, której strzeże Kościół. Herezja, to przeakcentowanie jednej prawdy objawionej kosztem innych. Niewiele jest ludzi, którzy znają całość prawdy objawionej i odkrywają ukryte w niej piękno harmonii. Wypaczenie nauki objawionej. Jeśli takie hasła są publicznie głoszone, to wtedy mamy do czynienia z herezją. Takich wypaczonych poglądów na przestrzeni dwudziestu wieków pojawiało się w Kościele setki, jeśli nie tysiące.
  4. Ekskomunika jest również karą przewidzianą przez prawo za pewne grzechy, które w szczególny sposób zagrażają społeczności wiernych albo naruszają wielki skarb wiary, jaki Kościół posiada. Na przykład znieważenie Najświętszego Sakramentu przez włamanie do tabernakulum czy rozsypanie Eucharystii. Obecnie najczęściej spotykamy się z ekskomuniką za udział w zamordowaniu dziecka nie narodzonego. Każdy, kto uczestniczy w tym akcie, popełnia nie tylko grzech, ale wyłącza sam siebie z Kościoła. Chodzi tu o matkę, ojca, lekarza, pielęgniarkę, która asystuje przy zabiciu nie narodzonego, o człowieka, który załatwił wizytę u ginekologa w wiadomym celu, o każdego, kto w tym morderstwie uczestniczy.

Jakie są następstwa ekskomuniki?

      Człowiek ekskomunikowany traci prawo do korzystania z sakramentów świętych. Przy nawróceniu nie wystarczy sama spowiedź, lecz jest potrzebne usunięcie ekskomuniki. Gdyby umarł w ekskomunice, nie ma prawa do pogrzebu kościelnego. Sposób uwolnienia z ekskomuniki zależy od rodzaju przestępstwa. Na przykład jeśli ktoś zaciągnął ekskomunikę z powodu uczestniczenia w zamordowaniu dziecka nie narodzonego, to każdy kapłan, który spowiada, jest wyposażony we władzę uwolnienia z tej ekskomuniki. Dokonuje się to przy spowiedzi świętej, uwalnia z ekskomuniki, rozgrzesza i dopuszcza do udziału w Eucharystii. Natomiast uwolnienie z ekskomuniki za znieważenie Najświętszego Sakramentu pozostaje w mocy samego biskupa Rzymu.

Jak to pogodzić z miłością?

     Pan Jezus wyraźnie otwiera drogę do ekskomuniki, kiedy mówi o upomnieniu braterskim. Gdy brat twój zgrzeszy przeciwko tobie, idź i upomnij go w cztery oczy. Jeśli cię usłucha, pozyskasz swego brata. Jeśli zaś nie usłucha, weź ze sobą jeszcze jednego albo dwóch, żeby na słowie dwóch albo trzech świadków oparła się cała sprawa. Jeśli i tych nie usłucha, donieś Kościołowi. A jeśli nawet Kościoła nie usłucha, niech ci będzie jak poganin i celnik (Mt 18, 15-17). To są słowa samego Chrystusa. Miłość domaga się upomnienia, troski o tego człowieka, a jeśli on jest uparty w złem, zostaje ze wspólnoty wyłączony. W Kościele jest miejsce na grzeszników. Jedynie grzechy, które szczególnie zagrażają wspólnocie, są obłożone ekskomuniką i ten, kto je popełnia, jest wyprowadzany poza drzwi Kościoła. W Starożytności ekskomunikowani stali poza drzwiami świątyni. Nawróconych biskup przeprowadzał przez próg, to był akt pojednania z Bogiem i Kościołem. Wszyscy jesteśmy słabi i Kościół nie wyrzuca grzesznika, Kościół jest łanem pszenicy, w której rośnie również i kąkol. Przed Bogiem człowiek grzeszny może trwać na modlitwie, może być w świątyni, choć nie ma prawa podejścia do Eucharystii. Powtarzam, grzesznik jest w Kościele, natomiast ekskomunikowany jest poza Kościołem.

Kościół modli się za ekskomunikowanych.                                                                                      

      Jeśli ktokolwiek został ochrzczony, jest w zasięgu modlitewnego oddziaływania całego Kościoła, nawet gdy się sam wypisze z ksiąg metrykalnych.

       Kościół najlepiej rozwijał się wtedy, kiedy dyscyplina pokutna była bardzo surowa, kiedy wielu ludzi latami czekało przed drzwiami kościoła, zanim zostali dopuszczeni do Eucharystii. Wtedy Kościół był najbardziej skuteczny w swoim działaniu i nawet poganie otaczali go szacunkiem. Ewangeliczne wymagania są wymaganiami miłości dla dobra wspólnoty i jednostki.